İnsanlar sürekli olarak rüya görür ve çoğu insan, en azından hayatında bir kez rüya gördüğü sırada, aslında rüyada olduğunun farkına varır. Bu tarz rüyalar oldukça keyif verici ve duygu yüklü olabilir. Görülen rüya keyifli olmasa dahi, örneğin kâbus görürken de bunun bir rüya, beynin yarattığı sanal bir ortam olduğunun farkına varan kişiler olabilir. O an bilinci yerinde olan kişiler kendisini rahatlıkla ve bilinçli olarak uyandırabilir. Rüya görmenin farkında olunmasına ve bilincin yerinde olmasına "bilinçli rüya" (lucid dreaming) adı verilmektedir.
Bu tarz rüyaları bilinçli, yani isteyerek yaşamak tam olarak mümkün değildir. Bir kişi her istediğinde bilinçli rüya göremez. Bilinçli rüya sırasında yaşanan bir diğer önemli olaysa aslında kişinin uyandığını sanıp, uyanmıyor olmasıdır. Bu duruma "yanlış uyanma" adı verilmiştir. Rüya gören kişi uyandığını sanıyor, bir süre sonra rüya tekrar devam ediyor ve kişi rüyada olduğunu tekrar fark ediyor. Bu süreç gerçekten uyanmaya kadar devam edebilecek bir durumdur. Rüyaların maksimum uzunluğunu düşünürsek bu durum fazla sürmez ancak beynin sanal dünyasında süreler çok hızlı işliyor ve bize saatler, hatta günler gibi gelebilir.
Bilinçli rüya görmek, sadece rüyada olduğumuzun farkında olmak mı? Hayır. Bilinçli rüya aslında, rüyada olduğumuzu fark etmek ve onu kontrol etmektir. Bilinçli rüya kavramı ilk olarak 1900'lü yıllarda ortaya çıkmıştır ancak ilk somut ve bilimsel dayanakları 80'li yıllarda görülmüştür. "Oneironot", rüya gördüğünün farkında olan ve rüyasını kontrol edebilen kişilere verilen addır. Bilinçli rüyaların insan ruhunu olumsuz etkilediği düşünülebilir ancak bu durum aslında tam tersidir. Bu tür rüyalar insanların kendisini anlaması açısından önemli bir yere sahiptir.
Bilinçli rüya görmenin faydası ve amacı tam olarak bilinmese de ve hala üzerinde araştırmalar yapılsa da bu konuda bize eğitimler veren kurumlar bulunmaktadır. Rüyada olduğunuzu anlamanın çözümlerini ve yollarını gösteriyorlar. Kontrol etmenizi sağlıyorlar. Bu konuda bize yardımcı olacak en büyük etkense, gördüğümüz rüyaları hatırlıyor olmamız. Yani rüya belleğimiz. Rüya belleğinizin daha gelişmiş olması için özellikle REM uykusu sırasında uyanmalısınız. REM uykusu 90 dakikada bir tekrarlanır, bu aşamada düzenli ve programlı bir alarm kurarak yardım alınabilir. Düzenli olarak yapıldığında rüya belleğinde artış sağlanır ve bilinçli rüya konusunda ilk adımlar atılmış olur.
Bilinçli rüya görmenin ve onu kontrol etmenin bir diğer basamağıysa, gerçeklik testidir. Rüyada veya gerçek hayatta olunduğunu anlamanın birkaç yöntemi bulunmaktadır. Rüya sırasında ya da size çok garip gelen bir ortam da, rüya da olduğunuzu anlamak için burnunuzu ve ağzınızı kapatmalısınız. Bunun devamında hala nefes alabiliyorsak kesin olarak rüyada olduğumuzu anlayabiliriz. Yerden yükseğe zıplayın, yere düşmeniz bir hayli zaman alıyorsa bu da bir kanıttır. Peki, bunları rüya içerisinde nasıl uygulayacağız? Gün içerisinde 3-5 kere bunu yaparak rüya sırasında da karşınıza çıkmasını sağlayabilirsiniz. Süper güçler ya da kişinin kendisini başka bir kişinin gözünden, dışarıdan görmesi de rüyanın kanıtıdır. Tüm bunları rüya sırasında görmek ya da önümüze getirmek, gerçekten saydıklarımıza odaklanma ve tekrarlama sonrasında gerçekleşir.
Bilinçli rüya, uyumadan önce kitap okuyarak veya belirli bir konu üzerinde yoğun düşünceler de bulunularak görülebilir. Kesin olarak kontrol edilebileceği ve isteyerek bilinçli rüya görmek kolay değildir. Gün içerisinde çok fazla yoğunlaştığınız konular rüya sırasında karşınıza, farklı bir sanal ortamda çıkabilir. Bilinçli rüya görmekte bu yöntemle mümkün olabilir.
